Şematik gösterim:
+------------+ +------------+
| Mikrofon | --- Analog Sinyal --> | Telsiz |
+------------+ Vericisi |
+-------+
|
Anten |
| |
| v
| +-------+
| | Telsiz|
+------------+ Radyo Dalgası <-- | Alıcısı|
| +-------+
v |
+------------+ |
| Hoparlör | <--- Ses Sinyali --- |
+------------+ v
Amatör telsizciler, dünya genelinde birçok farklı frekans bandında (bantta) iletişim kurabilirler. Amatör radyo bantları, farklı frekans aralıklarında ve farklı kullanımlar için ayrılmıştır. Amatör Telsizciler, bu bantlarda önceden belirlenmiş frekansları kullanarak diğer Amatör telsizcilerle iletişim kurabilirler.
Röle frekansları, amatör telsizcilerin geniş alanlarda iletişim kurmasına olanak tanır. Röleler, bir yerden diğerine sinyalleri aktarmak için kullanılan cihazlardır. Bu cihazlar, antenlerini yüksek bir konuma yerleştirerek sinyallerin daha geniş bir alana yayılmasını sağlarlar.
Röle frekansları, genellikle bir merkezi istasyon veya tepeye yerleştirilen bir anten kullanılarak çalışır. Röle frekansları,Amatör telsizcilerin birbirleriyle iletişim kurmak için kullanabilecekleri belirli bir frekansı sağlar. Amatör Telsizciler, kendi radyo cihazlarını bu frekansa ayarlayarak, röle frekansları üzerinden diğer telsizcilerle iletişim kurabilirler.
Örneğin, bir telsizci, röle frekansımız olan 145.600 MHz'yi kullanarak bir başka telsizci ile iletişim kurmak istiyor. Bu telsizci, kendi radyo cihazının frekansını 145.600 MHz'ye ayarlayarak, sesli mesajını gönderebilir. Röle frekansı, bu mesajı alır ve merkezi istasyona gönderir. Merkezi istasyon, mesajı alır ve başka bir radyo cihazı aracılığıyla diğer telsizciye iletilir. Bu nokta giden ve gelen ses bilgilerinin düzenlenebilmesi için Shift değerine ihtiyaç duyulur. , Shift değeri amatör telsizcilerin frekans ayarlaması sırasında kullanılan bir terimdir. Bir amatör telsiz istasyonu, bir frekansı iletmek veya almak için belli bir frekans kullanır. Shift değeri, istasyonun kullanacağı frekansın, gönderilen veya alınan frekansla arasındaki farktır. Bu fark, istasyonun frekans ayarının doğru yapılabilmesi için gereklidir.
Örneğin, bir amatör telsiz istasyonu bir frekansı iletmek için 145.600 MHz frekansını kullandığında ses sinyallerini hen gönderip hem de alması aynı frekanslar üzerinden alamaz. Ülkemizde VHF bandı için offset değeri 0.600 MHz (-) olarak kabul edilmiştir. Alma ve gönderme bilgileri kullanılan telsize 0.600 farkla kayıt edilmelidir. Aynı durum UHF bandına ise 7.600 MHZ (-) olarak belirlenmiştir. Örneklendirirsek;
Shift: Röle üzerinden görüşme yaparken gönderme ve alma frekansları farklı olduğu için ,mandala bastığınızda girmiş olduğunuz frekansın offset değeri kadar aşağı inmesi için SHIFT ayarımızı herzaman (-) eksi yapıyoruz.
Offsett: Mandala bastığınızda girmiş olduğunuz frekansın kaç Mhz azalacağını yada artacağını belirler. Shift eksi ise frekans , offset değeri kadar azalır,shift + ise offset değeri kadar artar.(biz + shift kullanmıyoruz).
Offset değerimiz VHF için herzaman 000.600mhz , UHF için 007.600 Mhz dir.
Örnek verecek olursak ; 145.600 frekansında mandala bastığınızda ekranda 145.000 yazar.Yani 145.000 Mhz’den gönderme yapıp,mandalı bırakınca 145.600 ‘de dinleme yapar. Offset burada 000.600’dir.
UHF’te ise 439.225 röle frekansında mandala bastığınızda 431.625 frekansından gönderme yapar.Burada offset 7.600’dir.
Amatör telsizcilerin frekans ayarlaması sırasında kullandığı bir diğer terim ise "tone" değeridir. Tone, bir telsiz istasyonunun belirli bir frekansı iletmek veya almak için kullanacağı belirli bir ses frekansıdır.
Tone değeri, genellikle CTCSS (Continuous Tone-Coded Squelch System) veya DCS (Digital-Coded Squelch) olarak adlandırılan iki farklı şekilde kullanılır. CTCSS, analog telsizlerde, DCS ise dijital telsizlerde kullanılır.
CTCSS, telsiz istasyonları arasındaki bağlantıda sesli arama tonları olarak kullanılır. Bu tonlar, belirli bir frekansta oluşturulur ve sadece alıcı tarafından duyulur. İletişim sağlanırken bu tonlar ile birlikte frekansın da belirtilmesi gerekmektedir. Alıcı tarafından belirtilen ton frekansı, vericinin yalnızca o frekansta yayın yapmasına izin verir. Bu sayede, farklı istasyonlar arasındaki frekans kirliliği önlenir.
DCS ise, telsiz istasyonları arasında dijital bir kodlama sistemidir. Her telsiz istasyonuna özel bir kod atanır ve telsiz istasyonları arasında belirli bir kodlama sistemi kullanarak kodlarını paylaşırlar. Bu sayede, yalnızca aynı kodu kullanan istasyonlar birbirleriyle iletişim kurabilir.
Amatör telsizcilerin birbirleriyle bağlantı kurarken tone değerlerini kullanmalarının temel nedeni, istenmeyen sinyallerin engellenmesi ve frekansların daha düzenli kullanılmasıdır. Ton değerleri, bir telsiz istasyonunun yalnızca belirli bir tonu olan istasyonlarla iletişim kurmasını sağlar. Bu sayede, farklı tonlar kullanarak iletişim sağlayan istasyonlar arasındaki frekans kirliliği önlenir.
Aşağıda röle üzerinden telsiz görüşmesi şema olarak gösterilmiştir.
Yönlü Anten
|
V
Telsiz A -->(trx)---> Röle -->(trx)---> Telsiz B
(VHF/UHF) (VHF/UHF)
Bu şemada, Telsiz A ve Telsiz B arasındaki görüşme Röle adı verilen ara cihaz üzerinden gerçekleştiriliyor. Telsiz A ve Telsiz B, VHF veya UHF frekanslarından birini kullanarak Röle'ye sinyal gönderiyor. Röle, aldığı bu sinyalleri yeniden yayınlamak için daha güçlü bir sinyal üreten bir transmitter (trx) kullanıyor. Bu sayede Telsiz A ve Telsiz B arasındaki sinyaller daha uzun mesafelere ulaşabiliyor.
Telsiz A, Röle'nin frekansını kullanarak sinyal gönderiyor ve Röle de aynı frekansı kullanarak Telsiz B'ye sinyal gönderiyor. Telsiz B de bu frekansı kullanarak Röle'ye cevap veriyor ve Röle de aynı frekansı kullanarak Telsiz A'ya cevap gönderiyor.
Bu şekilde Röle, telsizler arasındaki sinyalleri güçlendirerek daha uzun mesafelere ulaştırır ve daha iyi bir haberleşme sağlar.
